Этимологические аспекты терминологии в области парикмахерского искусства в турецком языке

Mesleki kavramının gelişmesi

Bu çalışmada, Türk dilinde ‘Kuaförlük/ Berberlik’ alanında kullanılan terminolojinin etimolojik ve anlamsal özellikleri araştırılmıştır. Kaynak olarak ‘Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü’,  ‘Türkçe Sözlük’, Kuaför Dergileri incelenmiştir.

Osmanlı’da berberler yalnızca saç kesen ya da tıraş yapan  kişiler değil aynı zamanda sünnetçilik, hacamatçılık ve dişçilik gibi işler de yaptıkları bilinen kimselerdir. Dönemin berberleri, Hekim-başı’ndan bir izin-nâme alarak cerrahlık yapabilirdi. Berberler şişe çekme, sülük koyarak kan alma, alât-ı cerrâhiyye’den olan kerpetenle diş çekme gibi işler yaparlar, cilt hastalıkları için merhem hazırlarlardı. Göz ağrısı ve soğuk algınlığı olanların da çare için berberlere geldikleri olurdu.[1, 194]

Söz konusu görevleri yapan kimselere ‘hallak’ / ‘hallâk’ (Ar ﺧﻞﺍﻕ ‘iyi tıraş eden/ berber’) ve ‘ser-terâş’ (Far سر ‘baş, kafa’) olarak hitap edilmiştir.[1, 187]

Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğüne göre ‘berber’ kelimesi İtalyanca barbiere (barba a.a. - ‘sakal’) kelimesinden türetilmektedir.[2, 72]

Türk akademisyen Ahmet Akgündüz’e göre, yaklaşık olarak XVI. yy.da ‘berber’ sözcüğü Osmanlı Türkçesinde saç ve sakal kesimi yapan meslek sahipleri için kullanılmaya başlamıştır. ‘Berber’ kelimesinin geçtiği ilk resmî belge Yavuz Sultan Selim Kanunnâmesi’dir.[3, 115] Aynı zamanda, on ikinci ‘Mühimme Defteri’nin 724 numaralı hükmünde mesleki anlamda ‘berber’ ifadesi kullanılmıştır: ‘...iki  başcı  ve  iki  berber  ve  iki  nefer  aşcı  ve  iki nefer  eskici  ve  altı  nefer arpacı ihrâc olunmak emridüp buyurdum ki…’[4, 13]